მეტაფიზიკა და ეპისტემოლოგია

(კრებულიდან “ფილოსოფიური ძიებანი N-19, 2015 წ.)

“болезнь, в самом широком смысле слова – тела души и духа – это отчуждение.”
“Христос есть исцеляющая сила, преодолевающая отчуждение, ибо Сам Он не был отчужден.”
Пауль Тиллих. Избранное: “Теология културы”.
გაუცხოების ფენომენისადმი ინტერესი ფილოსოფიის ისტორიაში თავს იჩენს კლასიკური გერმანული ფილოსოფიის დასკვნით ეტაპზე, კერძოდ ჰეგელთან და ფოიერბახის გავლით უკიდურეს სიმწვავეს აღწევს მარქსთან.
შემდგომი აქტუალიზაცია ამ თემისა უკვე უკავშირდება ფსიქოანალიზს (ფროიდი), ნეომარქსიზმს (ფრომი) და ზოგადად ექსისტენციალიზმს. (more…)

კრებულიდან “ფილოსოფიური ძიებანი” N-18, 2014 წ.

ვგრძნობ, ჩემში ერთადერთი მხოლოდ ნება ანუ გადაწყვეტილების თავისუფლებაა იმდენად დიდი, რომ არ მებადება რაიმე უფრო სრულყოფილი უნარის იდეა. (რენე დეკარტი, „მეტაფიზიკური მედიტაციები“: მედიტაცია მეოთხე)

1
თავისუფლების ცნების შინაარსი მეტად ფართოა, მისი ყოველი ასპექტის მომცველი ანალიზი, შეფასება ერთბაშად შეუძლებელია. ამის მიზეზი ცხოვრების სიურპრიზულობაა, რამაც (მაგ., გამოცხადებამ, …) ნებისმიერ დროს შეიძლება რადიკალურად შეცვალოს ჩვენი დეტერმინისტული თუ ინდეტერმინისტული თვალსაზრისი. (more…)

                   (კრებულიდან “ფილოსოფიური ძიებანი” – N-17)                                                                                      

  „პიროვნული ქმედება — ისაა, რომლისთვისაც საჭირო არაა რაიმე მიზეზებზე              მითითება…მისი ქმედებისთვის არ არასებობს პირობითი საფუძვლები“.(13.გვ.5-19)  

                                                                                                                                   მ.მამარდაშვილი

                                                                             შესავალი

 

კლასიკურ რუსულ ფილოსოფიაში ჩვენ ვგულისხმობთ მე-19 საუკუნის ბოლოსა და მე-20 საუკუნის პირველ ნახევარში მოღვაწე იმ ფილოსოფოსებს, რომელებიც იძულებით წავიდნენ ემიგრაციაში ბოლშევიკური დიქტატურის გამო: “1922 წელს საბჭოთა მთავრობამ დააპატიმრა ასობით პროფესრი და მწერალი მათ იდეოლოგიასთან უთანხმოების ბრალდებით და გაასახლა ისინი საზღვარგარეთ. ფილოსოფოსებიდან მათ შორის იყვნენ ნ.ბერდიაევი, ბულგაკოვი, ი.ილინი, ლაპშინი, ფრანკი, კარსავინი და პირადად მე” (ანუ ნ. ლოსსკი — ი.გ.)(1.გვ.268). (more…)

(თარგმნილია:http//philosophy. ru – დან)

                                 ეძღვნება ვლადიმერ სოლოვიოვის  ხსოვნას

ემსახურეთ ერთმანეთს ყველა, იმ ნიჭიერებით,რაც  მიგიღიათ, როგორც ღვთაებრივი სათნოების კეთილი აღმშენებლები. (1 პეტრე. 4:10)

                                                                              1

ურთიერთმიმართება ადამიანის ხსნისა და ადამიანური შემოქმედებითობის გზებს შორის წარმოადგენს ჩვენი ეპოქის ყველაზე ცენტრალურ, ყველაზე მტანჯველ და ყველაზე მწვავე პრობლემას. ადამიანი იღუპება, და მას სწყურია ხსნა. მაგრამ ადამიანი თავისი ბუნებით არის, აგრეთვე, შემოქმედი, შემქმნელი, ცხოვრების აღმშენებელი, და შემოქმედებითობის წყურვილი მასში არასოდეს ნელდება. შეუძლია კი ადამიანს, ერთდროულად ხსნასაც ესწრაფოს და შემოქმედებასაც? როგორ გავიგოთ ქრისტიანობა: ქრისტიანობა მხოლოდ სამუდამო სასუფევლისთვის სულის ხსნის (ცხონების) რელიგიაა თუ ქრისტიანული ცნობიერება მართებულად მიიჩნევს, აგრეთვე, ცხოვრების უმაღლეს გამოვლინებასაც, — შემოქმედებას?

(more…)

                                                                     (კრებულიდან – “ფილოსოფიური ძიებანი”, N-16)

                                                                     1.

   წინამდებარე სტატიაში ჩვენი ინტერესის საგანს წარმოადგენს ნების ფენომენი — კერძოდ, მისი გამოვლენა ადამიანური ყოფიერების ფენობრივ სტრუქტურებსა და მისი პიროვნული მთლიანობის ფორმებში. წინამორბედ სტატიებში(იხ., „ფილოსოფიური ძიებანი“N-13,N-14,N-15), რომელთა თემატიკას ეხლაც ვაგრძელებთ, ადამიანური ყოფიერების სამი ფენობრივი სტრუქტურა გამოვყავით: 1)ემპირიული სუბიექტ-ობიექტი; 2)რაციონალური სუბიექტ-ობიექტი და 3) მოფიქრალი “მე”. შემდგომ კი ჩვენ განვიხილეთ პიროვნების ფენომენი, როგორც აღნიშნულ სტრუქტურულ დიფერენციაზე მაღლა მდგომი, როგორც ადამიანური ყოფიერების გამთლიანებული ერთიანობა. შესაბამისად, ნების ფენომენიც განიხილება ამ სამ სტრუქტურასთან და პიროვნებასთან დამოკიდებულებაში.     (more…)

( კრებულიდან “ფილოსოფიური ძიებანი” N-15, თბილისი, 2011)

ჩვენ ვაგრძელებთ ორი წინამორბედი სტატიის–“იმანენტიზაციის გზა და ფილოსოფიური ანთროპოლოგია”(1…) და “პიროვნება და ადამიანური ყოფიერების მთლიანობა”(2…) – თემატიკას, რომლის კონტექსტიდან გამომდინარეც გამოვყოფთ სამ ძირითად ანთროპოტიპს: 1) ადამიანი-მასა; 2) ინდივიდუალი; 3) პიროვნება. შესაბამისად ამისა, მართებულად გვესახება ფილოსოფიური ანთროპოლოგიის სამი შტოს ან ქვედისციპლინის—1)მასის ანთროპოლოგია; 2)ინდივიდის ანთროპოლოგია; 3)პიროვნების ანთროპოლოგია – არსებობა. თუმცა, ყოველივე ამის სისტემატიზაცია არა სტატიათა ამ რიგის, არამედ, მომავალი სიღრმისეული კვლევების საქმეა.

წინამდებარე სტატიაში შევეცდებით ადამიანი-მასის და მან-ის ბუნებასთან დაკავშირებულ პრობლემათა  წრეში შესვლას და მისი ანთროპოტიპული სურათის კონტურების მოხაზვას. (more…)