ლოგიკა, ენის ფილოსოფია და მეცნიერების ფილოსოფია

სტატია დაიბეჭდა კრებულში “აუცილებლობის ასპექტები: აპრიორულობა, იგივეობა, წინააღმდეგობა”, ლ. მჭედლიშვილისა და თ.ცხადაძის რედაქტირებით, თბილისი 2009 წ. გერმანულიდან თარგმნა და კომენტარები დაურთო თამარ ცხადაძემ.

 

 

[25] ტოლობა[2] მასთან დაკავშირებულ ბევრ ისეთ კითხვაზე

დაგვაფიქრებს, რომლებზეც იოლი არ არის პასუხის გაცემა.

არის ის მიმართება? მიმართება საგნებს შორის? თუ საგნების

სახელებს ან ნიშნებს შორის? მე ეს მეორე თვალსაზრისი გავი-

ზიარე ჩემს Begriffsschrift-ში. მის სასარგებლოდ შემდეგი საბუ-

თები უნდა არსებობდეს: “A=A” და “A=B” აშკარად გნსხვავებუ-

ლი შემეცნებითი ღირებულების მქონე წინადადებებია: “A=A”

აპრიორულად მართებულია და კანტის მიხედვით ანალიზური

უნდა ეწოდოს, ხოლო “A=B” ფორმის წინადადებები ხშირად

შეიცავს ჩვენი ცონის უაღრესად ღირებულ გაფართოებას და

ყოველთვის აპრიორულად ვერ დაფუძნდება. (more…)

 სტატია დაიბეჭდა კრებულში “შემეცნება და ზნეობა: ფილოსოფიური წერილები” (გამომცემლობა “ნეკერი”, თბილისი 2012 წ. რედაქ.: თ. ირემაძე, თ. ცხადაძე, გ. ხეოშვილი), რომელიც მიეძღვნა ლ. მჭედლიშვილის 75 წლის იუბილეს. 

 

ვიტგენშტაინის  ‘’მეორე’’,  ანუ  გვიანდელი  ფილოსოფიის  ერთ-

ერთი ყველაზე მეტად გახმაურებული და ხშირად განხილული ასპექტია

მის  ‘’ფილოსოფიურ  გამოკვლევებში’’  წარმოდგენილი  მოსაზრებები

 პირადი ენის შეუძლებლობის შესახებ[1].  ტექსტის სხვადასხვა ადგილას

გაბნეულ მოსაზრებათა ამ ჯგუფის — მას  ანალიზურ ფილოსოფიაში

ხშირად უწოდებენ ‘’ვიტგენშტაინის პირადი ენის არგუმენტს’’ — ბევრი

ალტერნატული  ინტერპრეტაცია  არსებობს. (more…)

(კრებულიდან – “შემეცნება და ზნეობა”(ფილოსოფიური წერილები) თბილისი-2012, რომელიც მიეძღვნა ჩვენი საყვარელი მასწავლებლის, შესანიშნავი ლოგიკოსის ლ. მჭედლიშვილის 75-ი წლის იუბილეს)

                                       1. არისტოტელე განსაზღვრების შესახებ

   არისტოტელეს თვალსაზრისი განსაზღვრების შესახებ ორგანულადაა დაკავშირებული ისეთ ლოგიკურ-ფილოსოფიურად მნიშვნელოვან ცნებებთან, როგორიცაა: დასაბუთება, სახე, გვარი, სპეციფიკური ნიშანი, შემთხვევითი ნიშანი და საერთოდ მეცნიერული ცოდნის განვითარება. თავის მხრივ, ამ უკანასკნელის სწორი მიმართულებით წარმართვის ერთ-ერთ მომენტს არისტოტელე ისეთი ცნებების ბუნების, მათ შორის ურთიერთმიმართების დადგენასა და მათი ერთმანეთში აღრევის თავიდან აცილებაში ხედავს, როგორებიცაა: პოსტულატი, ვარაუდი, განსაზღვრება და დასაბუთება (დამტკიცება). (more…)